بسم الله الرّحمن الرّحیم
آموزش عکاسی از ماه به روش HDR
در تصویر قبلی ، توضیحاتی
کوتاه درباره ی عکاسی از ماه به روش HDR
داده شد . در ذیل این تصویر ، توضیحات کامل تری راجع به تکنیک HDR ،
به ویژه برای استفاده از آن در عکاسی از ماه ارائه می کنم . اگر در قسمتی از متن
با ابهام مواجه شدید ، حتماً تا آخر آن را مطالعه کنید . در آخر متن نیز برای کسب
اطلاعات بیشتر راجع به این تکنیک در عکاسی ، دو منبع فارسی جهت دانلود قرار داده
شده است . همچنین اگر باز هم ابهام و یا اشکالی مشاهده کردید ، خوش حال می شوم آن
را در قسمت نظرات مطرح نمایید تا هر چه زود تر برطرف گردد .
اگر در نمایی از ماه - مانند آن چه در تصویر
فوق مشاهده می کنید – نواحی مختلف را بر اساس میزان روشنایی و درخشندگی نسبی دسته
بندی کنیم ، سه مجموعه به شکل زیر با بازه های روشنایی متفاوت خواهیم داشت :
1- نواحی روشن
تر : شامل لبه ی خارجی بخش روشن ماه ( به دلیل زاویه ای که سطح این بخش از ماه نسبت
به ما و خورشید دارد ، دارای روشنایی بیشتری است .) – رگه های روشن اطراف برخی از
دهانه های ماه ( به دلیل متفاوت بودن جنس خاک سطح این رگه ها با خاک سطح کلی ماه ،
این بخش ها ضریب بازتاب نوری بیشتر و در نتیجه روشنایی بیشتری دارند .) – لبه ی
برخی از دهانه ها ، بلندی ها و قله های ماه .
2- نواحی معتدل
و میانگین : شامل بیشتر سطح ماه .
3- نواحی تاریک
تر : شامل نواحی نزدیک به خط سایه-روشن ماه ( به دلیل این که خورشید در این ناحیه
از ماه در حال طلوع و یا غروب است ، بسته به سن ماه ، این بخش معمولاً از سایر بخش
های ماه تاریک تر مشاهده می شود .) – پستی ها و گودال های ماه .
اگر بخواهیم با گرفتن یک عکس ( تک فریم ) ، همه
ی بخش های این 3 ناحیه را با روشنایی مطلوب و متعادل ثبت کرده و به تصویری با
جزئیات عالی و با ارزش دست پیدا کنیم ، تلاشمان بی فایده است و این کاری غیر ممکن
می باشد . هر طور هم که میزان روشنایی این تک فریم را تنظیم کنیم ، حداقل ، جزئیاتی
از یکی از سه بخش مذکور را از دست خواهیم داد . مثلاً بعضی از نواحی بیش از حد
تاریک یا بعضی از نواحی بیش از حد روشن ( در اصطلاح Over Exposure ) ثبت خواهند شد .
در
این گونه موارد می توانیم از روش HDR ( High Dynamic Range ) که
معادل فارسی آن « محدوده ی دینامیکی زیاد » است ، استفاده کنیم . البته در معادل
فارسی این روش ، واژه ای فارسی یافت نمی شود !!!!! به همین دلیل من ترجیح می
دهم از عبارت بسیار بهتر « گستره ی پویایی بالا » استفاده کنم . به اصل مطلب بر می
گردیم .
در
این روش ، به جای ثبت یک عکس ( تک فریم ) از سوژه یا نمای مورد نظر که در آن بخش
هایی با روشنایی های مختلف وجود دارد، چندین عکس با روشنایی های متفاوت از آن
گرفته می شود . برای این کار ، بهتر است ابتدا روشن ترین و تاریک
ترین عکس مورد نیاز خود را مشخص کنیم . به این منظور ، روشنایی این دو
فریم را به گونه ای در نظر می گیریم که در تاریک ترین عکس ، روشن ترین بخش سوژه و
در روشن ترین عکس ، تاریک ترین بخش سوژه با روشنایی متعادل و مناسب ثبت شوند . سپس در بازه ی بین روشنایی این دو
فریم ، به تعداد دلخواه ( حداقل یک فریم ) ، تصاویری با روشنایی های متفاوت
می گیریم . هر چه تعداد عکس هایی که در بازه ی روشنایی مذکور می گیرم بیشتر باشد ،
یعنی فاصله و اختلاف روشنایی بین فریم ها را کمتر کنیم ، نتیجه ی بهتری حاصل خواهد
شد . بنابر این به طور استاندارد ، حداقل تعداد فریمی که برای تهیه ی یک تصویر HDR
نیاز داریم ، 3 فریم می باشد . پس
طور خلاصه ، ابتدا دو فریم با حداکثر و حداقل روشنایی مورد نیاز از نما می گیریم ،
سپس بین دو را با فریم هایی با روشنایی های متفاوت بین حداکثر و حداقل مذکور پر می
کنیم . ( دقت کنید که هیچ دو فریمی نباید با روشنایی های یکسان گرفته شوند ، یعنی
تصاویر باید روشنایی های متفاوت داشته باشند . )
نکته
ی مهم 1 : این نکته ی بسیار مهم را از همین
ابتدا به حافظه ی خود بسپارید و پیوسته مد نظر داشته باشید که تصاویری که ( برای
تبدیل به یک عکس HDR ) می گیرید ، فقط و فقط باید در میزان روشنایی با یکدیگر
تفاوت داشته باشند . یعنی مثلاً موارد زیر رعایت شوند :
1- تصاویر با بزرگنمایی های
متفاوت گرفته نشوند .
2- دما یا توازن نور سفید(Temperature,White Balance)
در همه ی تصاویر ثابت و یکی باشد .
3- در تصاویر ، سوژه ای حرکت نکند
و هرچه در کادر دوربین است ، در مدت گرفتن تصاویر ، ثابت باشد . ( البته اگر محقق
نشد ، این مورد را تا حدودی می توان در مراحل بعدی کار در فتوشاپ برطرف کرد . برای
اطلاعات بیشتر به پیوست شماره ی 1 مراجعه کنید .)
4- در زمان گرفتن تصاویر ، خود
دوربین کاملاً ثابت باشد ، یعنی کادر در همه ی تصاویر یکی باشد . ( البته اگر نتوانستید مورد فوق را رعایت
کنید ، به شرط آن که جا به جایی خیلی زیاد نباشد ، مشکلی پیش نخواهد آمد . یعنی
اگر دوربین کمی تکان بخورد و در نتیجه کادر حاصل در تصاویر گرفته شده کمی جا به جا
شود ، نرم افزارهایی که قرار است تصاویر
را به آن ها بسپاریم تا به HDR تبدیل کنند ،
این تکان و جابه جایی اندک را تشخیص داده و برطرف می نمایند . برای اطلاعات بیشتر
می توانید به پیوست شماره ی یک و دو مراجعه کنید . )
5- و . . . .
برای جلوگیری از بروز مشکل در
موارد مذکور ، می توانید موارد زیر را رعایت نمایید :
1- فریم ها را به صورت متوالی ،
به سرعت و در کمترین زمان ممکن ثبت نمایید .
2- از سه پایه برای دوربین
استفاده کنید .
3- اگر قصد استفاده از تلسکوپ
برای عکاسی HDRاز اجرام آسمانی را دارید ، بهتر
است از مقرهای موتوردار با قابلیت ردیابی خودکار (Auto Tracker)
بهره ببرید .
4- و . . . .
به اصل مطلب بر می گردیم . گفتیم که برای رسیدن به یک تصویر HDR ، باید از نمای مورد نظر عکس هایی ( حداقل 3 تا ) با روشنایی های
متفاوت بگیریم . در دوربین های مختلف ، روش های متفاوتی برای این کار وجود دارد که
اساس همه ی آن ها ، 3 عامل و فاکتور اصلی زیر برای تغییر میزان روشنایی تصویر می
باشد . در دوربین های حرفه ای دیجیتال (DSLR) می توانیم هر سه فاکتور را به طور مستقیم تغییر دهیم که بسیار
عالیست . اما اگر دوربین حرفه ای ندارید ، نگران نباشید . لازم نیست که حتماً به 3
فاکتور به طور مستقیم دسترسی داشته باشید ( حتی اگر بتوانید در دوربینتان یکی از
این فاکتورها را تغییر دهید ، کافی است .)
از هر دوربینی که بتوان در آن روشنایی تصاویر را به گونه ای تغییر داد (
البته با رعایت نکته ی مهم 1 که گفته شد )
، می توان برای گرفتن تصاویر و رسیدن به یک تصویر HDR استفاده کرد . این سه عامل و فاکتور اساسی که روشنایی تصاویر را
در دوربین های عکاسی کنترل می کنند ، عبارتند از :
1- زمان نوردهی (Exposure) یا همان سرعت شاتر (Shutter Speed) :
- عبارت است از مدت زمانی که نور به سنسور ثبت کننده ی تصویر در دوربین های
دیجیتال ( CCD
یا CMOS ) و
یا فیلم عکاسی در دوربین های آنالوگ می رسد تا تصویر ثبت شود .
- هر چه مدت زمان نوردهی بیشتر باشد ،
تصویر روشن تر خواهد شد . ( نسبت مستقیم )
2- حساسیت (ISO) :
- عبارت است از میزان حساسیت سنسور ثبت کننده ی تصویر در دوربین های دیجیتال ( CCD یا CMOS ) و
یا فیلم عکاسی در دوربین های آنالوگ .
- هر چه حساسیت انتخاب شده بیشتر باشد ،
تصویر روشن تر خواهد شد . ( نسبت مستقیم )
3- نسبت کانونی (F-Stop) یا
همان دیافراگم (Diaphragm) :
- عبارت
است از نسبت فاصله ی کانونی لنز به قطر ورودی نور آن .
- هرچه نسبت کانونی بیشتر باشد ، تصویر تاریک
تر خواهد شد . ( نسبت معکوس )
دقت کنید که عامل های اول و دوم ، مربوط به
دوربین یا وسیله ی عکاسی شما و عامل سوم وابسته به اپتیک مورد استفاده ی شما ( لنز
یا تلسکوپ ) می باشند .
هریک از فاکتورها و عوامل بالا ، برای تغییر در
میزان روشنایی تصویر ، شرط لازم و کافی می باشند . یعنی
همان طور که در بالا ذکر شد ، برای رسیدن
به روشنایی های متفاوت در تصاویر ، می توانید با توجه محدودیت ها ، شرایط ،
امکانات و به تشخیص خود از یک عامل ، دو عامل یا ترکیبی از سه
عامل فوق ، استفاده کنید .( مثلاً در هنگام عکاسی با تلسکوپ ، معمولاً نمی
توان عامل سوم یعنی نسبت کانونی را تغییر داد . مگر آن که با گذشتن درپوش هایی با
سوراخ هایی با قطرهای متفاوت بر روی تلسکوپ ، قطر ورودی نور تلسکوپ را کم کنیم که
منجر به افزایش نسبت کانونی شود .)
اما به هر حال حتماً نکته ی مهم زیر را مطالعه
کنید :
نکته
ی مهم 2 :
1-
ترجیحاً
بهتر است برای رسیدن به تصاویر با روشنایی های متفاوت ، دو عامل را ثابت نگه داشته
و فقط از تغییر دادن یک عامل استفاده کنیم .
2- بسیار بسیار بهتر است اگر مقدور می باشد ، از میان 3
فاکتور مذکور ، فقط و فقط از تغییر در فاکتور اول یعنی نوردهی برای تغییر
در میزان روشنایی تصاویرمان استفاده کنیم و دو عامل دیگر را ثابت نگه داریم . زیرا
تغییر در فاکتورهای دوم و سوم ، علاوه بر تغییر میزان روشنایی تصویر ، معمولاً
باعث ایجاد تغییرات ناخواسته ی دیگری نیز می شوند که بنابر« نکته ی مهم 1
» باعث بروز مشکل خواهند شد . این تغییرات
ناخواسته عبارتند از :
- افزایش بیش از حد حساسیت (ISO) دوربین ، باعث
افزایش چشمگیر میزان نویز تصویر می شود .
- تغییر در نسبت کانونی ، باعث
تغییر در عمق تصویر می شود .
به اصل مطلب بر می گردیم . پس فهمیدیم که
برای رسیدن به تصاویری با روشنایی های متفاوت ، بهتر است از نوردهی های متفاوت
بهره ببریم . حالا که موفق شدیم فریم های مورد نیاز را آماده کنیم ، باید آن ها را
به روش HDR
با یکدیگر ترکیب نماییم تا چند تصویر معمولی ما ، به یک تصویر HDR تبدیل شوند . برای این کار ، راه های زیادی وجود دارد ، از جمله
استفاده از نرم افزارهایی که این قابلیت را دارند ، مانند Adobe
Photoshop و Photomatix
.
برای استفاده از Photomatix
، به قسمت Load Bracketed Photos می رویم و پس از انتخاب فریم هایی که گرفته ایم به کمک دکمه
ی Browse ، تنظیمات دلخواه و متناسب با نیاز خود را
انجام می دهیم . سپس دکمه ی Process را فشار داده و در آخر تصویر HDR حاصل را ذخیره می کنیم .
برای آشنایی بیشتر با چگونگی ساخت تصاویر HDR به وسیله ی نرم افزار Photomatix ، به پیوست شماره ی 1 مراجعه کنید .
برای استفاده از Photoshop
، به منوی File ، سپس Automate و سپس Merge To HDR
می رویم و پس از انتخاب تصاویری که گرفته ایم به کمک دکمه ی Browse ، تنظیمات دلخواه و متناسب با نیاز خود را انجام می دهیم و در آخر تصویر HDR حاصل را ذخیره می نماییم .
برای آشنایی بیشتر با چگونگی ساخت تصاویر HDR به وسیله ی نرم افزار Photoshop ، به پیوست شماره ی 2 مراجعه کنید .
تصویر HDR حاصل ، عکسی خواهد بود که در آن روشنایی همه ی نواحی به تعادل
رسیده اند و بخش هایی که بیش از حد پر نور (Over Exposure) شده باشند ، در آن مشاهده نمی شود . می توانیم از این تصویر HDR به همین صورت استفاده کنیم و یا توسط نرم افزارهای ویرایش عکس
مانند خود دو نرم افزار مذکور ، Adobe Lightroom و . . . روی آن تغییرات دلخواه و متناسب با نیازهای خود را انجام
دهیم . به عنوان مثال ، در یک عکس HDR
از ماه ، می توانیم تضاد نوری (Contrast) را افزایش دهیم تا جزئیات ناهمواری های ماه آشکارتر شوند ( مانند
همین تصویر ابتدای متن ) و یا میزان اشباع شدگی رنگ ها (Saturate) را افزایش دهیم ، تا یک تصویر رنگی از ماه ، که در آن جزئیات زیادی
از جنس بخش های مختلف پوسته ی ماه مشاهده می شود ، حاصل شود .
برای این که مراحل کار مرور شود و اگر در توضیحات
با ابهامی مواجه شده اید ، برطرف گردد ، مراحل گرفتن تصویر HDR
ماه ابتدای متن را در زیر شرح می دهم :
برای گرفتن
تصاویر ( فریم های مورد نیاز برای HDR
) ، از یک تلسکوپ آپوکروماتیک 80 میلیمتری ( Sky Watcher ED80) سوار بر مقر استوایی EQ6 Pro استفاده شده است . برای دستیابی به تصاویری با روشنایی های متفاوت
، استفاده از نوردهی های متغیر ، حساسیت ثابت (ISO=160) و نسبت کانونی ثابت (f/7.5) در نظر گرفته شد . کمترین نوردهی مورد نیاز ، 1/1250 ثانیه و بیشترین نوردهی مناسب ، 1/30
ثانیه تشخیص داده شد . بنابر این 7 فریم با نوردهی های متفاوت 1/30 ، 1/60 ، 1/160
، 1/250 ، 1/500 ، 1/800 و 1/1250 ثانیه به صورت متوالی گرفته شد . سپس این فریم
ها با نرم افزارPhotomatix ، در حالت Exposure
Fusion و با تنظیمات پیش فرض Fusion-Adjusted با یکدیگر ترکیب شدند و یک تصویر از ماه با گستره ی پویایی بالا (HDR) حاصل شد . در نهایت نیز به وسیله ی نرم افزار Adobe
Lightroom ، تضاد نوری (Contrast) تصویر افزایش یافت .
تصویر نهایی ، نمایی از کره ی ماه در شب
بیستم ماه قمری است که با دارا بودن روشنایی متعادل و نداشتن بخش های Over شده ، جزئیاتی خوب از سطح ماه را به نمایش می گذارد .
دانلود پیوست شماره ی 1 : آموزش ساخت تصاویر HDR ( گستره ی پویایی بالا = محدوده ی
دینامیکی زیاد ) با استفاده از نرم افزار فتوماتیکس ( Photomatix HDR )
دانلود پیوست شماره ی 2 : آموزش ساخت تصاویر HDR ( گستره ی پویایی بالا = محدوده ی
دینامیکی زیاد ) با استفاده از نرم افزار فتوشاپ ( Photoshop HDR )
20Days Old Moon In HDR
Camera: Canon EOS 60D-
Telescope: Sky Watcher ED 80 mm - F.L = 600mm - f/7.5-
Mount: Sky Watcher EQ6 Pro-
Exposure (Shutter Speed) : 7 Frames - 1/30 , 1/60 , 1/160 , 1/250 , 1/500 , 1/800 , 1/1250 Seconds-
ISO: 1600-
Software: Photomatix Pro & Adobe Lightroom & Adobe Photoshop CS5-
Date & Time: 5/October/2012 – 11:00 PM-
Location: Iran – Birjand-
Seeing: Good-
Photo by Mostafa Akhondy-